Zbliża się rocznica Śmierci Pana Jezusa Chrystusa. Rocznica wyznaczana według kalendarza Żydowskiego, który to dzień wypada jednak różnie według obowiązującego we współczesnym świecie kalendarza gregoriańskiego (stąd określenie Świąt Wielkanocnych jako – ruchome święta). Dzień ten jest pamiętany, a w wielu Kościołach i Społecznościach mniej lub bardziej dokładnie obchodzony.
W okresie tym pojawiają się co roku pytania i wątpliwości – w jakim dniu dokładnie umarł Pan Jezus. W jakim dniu należy obchodzić Pamiątkę Jego Śmierci.
Według jednych jest to 14 Nisan, według innych 15 Nisan. Inni znowu upierają się, że musi to być Piątek – pierwszy Piątek, wypadający właśnie po dniu 14 Nisan (chodzi tu jednak wyłącznie o zasugerowanie ale i o „uzasadnienie” czczenia niedzieli jako rzekomo „dnia Pańskiego”).
Ale, który to był dokładnie dzień – dzień, w którym umarł Pan Jezus? Czy był to dzień żydowskiego święta Paschy – 14 Nisan, czy Pierwszy Dzień żydowskiego Święta Przaśników. (Podkreślamy świadomie, że chodzi o „żydowskie święta”, ponieważ postaramy się również odpowiedzieć, czy obowiązują one kogokolwiek innego spoza narodu Izraelskiego, czy obowiązują dziś chrześcijan?).
Chcielibyśmy w tymże artykule podzielić się z Wami, drodzy czytelnicy, naszą wiedzą, zrozumieniem i poznaniem w tej sprawie.
Postaramy się również odpowiedzieć, który to był dzień tygodnia (czy rzeczywiście piątek?).
Ze Słowa Bożego wiemy, że Jezus spożył ze Swymi uczniami Paschę, nazywaną popularnie „Ostatnią Wieczerzą”)..
Następnego Dnia został osądzony i ukrzyżowany, umarł i został złożony do grobu.
I tu zaczynają się rozbieżności. Wiele, wiele osób twierdzi, że był to właśnie Pierwszy Dzień Święta Przaśników.
Wydają się to potwierdzać wersety:
„A w pierwszy dzień Przaśników przystąpili do Jezusa uczniowie i zapytali: Gdzie chcesz, abyśmy ci przygotowali wieczerzę paschalną.” (Mt 26,17);
„A w pierwszy dzień Przaśników, kiedy zabijali baranka wielkanocnego, zapytali go uczniowie jego: Gdzie chcesz, abyśmy poszli i przygotowali ci wieczerzę paschalną.” (Mk 14,12);
„I przybliżało się święto Przaśników zwane Paschą.” (Łk 22,1);
„I nastał dzień Przaśników, kiedy należało ofiarować baranka wielkanocnego.” (Łk 22,7).
Bezsprzecznie, z przytoczonych wersetów, może wyglądać na to, że Jezus rzeczywiście spożył z uczniami Paschę w Pierwszym Dniu Przaśników. Ale czy rzeczywiście?
(A może jednak prawidłowe tłumaczenie tych wersetów powinno brzmieć – „w przededniu Święta Przaśników?).
Nieco „zamieszania” do tych poglądów – choć w rzeczywistości światła Prawdy, do właściwego zrozumienia, wprowadza w innym miejscu Ewangelista Łukasz, pisząc:
„Był to dzień Przygotowania i zaczynał się już szabat.” (Łk 23,54).
Również Ap. Jan pisze coś innego niż czytamy we wspomnianych Ewangeliach:
„A był to dzień Przygotowania Paschy, około szóstej godziny; i rzekł do Żydów: Oto król wasz!.” (Jan 19,14);
„Ponieważ był to dzień Przygotowania, aby zatem ciała nie pozostawały na krzyżu w szabat - ów bowiem dzień szabatu był wielkim świętem - Żydzi prosili Piłata, aby ukrzyżowanym połamano golenie i usunięto ich ciała.” (Jan 19,31).
Nasuwają się pytania - Jaki to był więc dzień? Kiedy należało spożyć Paschę? Tak jak Jezus z uczniami? Czy może następnego dnia?
Należy pamiętać, że w Pierwszym Dniu Przaśników, był całkowity zakaz wykonywania jakiejkolwiek pracy. Wyklucza to możliwość pojmania Chrystusa w tym dniu, Jego osądzenia, skazania, ukrzyżowania a nawet zdjęcia z krzyża i złożenia do grobu w tym dniu. W tym dniu – 15 Nisan, Żydzi nie mogli by tego uczynić, gdyż złamali by w oczach całego narodu Boże Prawo!.
Niewątpliwie, Jezus, który nie przekroczył w niczym Bożego Prawa spożył Paschę ze Swoimi uczniami zgodnie z Bożym Prawem. Musimy więc cofnąć się do Prawa Bożego i sprawdzić z czym wiążą się obydwa święta.
„Oto czasy święte dla Pana, zwołanie święte, na które wzywać ich będziecie w określonym czasie. W pierwszym miesiącu, czternastego dnia miesiąca, o zmierzchu, jest Pascha dla Pana. A piętnastego dnia tego miesiąca jest Święto Przaśników dla Pana - przez siedem dni będziecie jedli tylko przaśne chleby. Pierwszego dnia będzie dla was zwołanie święte: nie będziecie wykonywać żadnej pracy. Przez siedem dni będziecie składali w ofierze dla Pana ofiarę spalaną, siódmego dnia będzie święte zwołanie, nie będziecie [w tym dniu] wykonywać żadnej pracy.” (3 Mjż 23,4-8).
Wiemy więc, że Pascha wypadała 14 Nisan (14 dnia pierwszego miesiąca). Natomiast siedmiodniowe Święto Przaśników od 15 do 21 Nisan. Wiemy też, że dniami szczególnego święta, w których jest „zawołanie święte” jest pierwszy (15 Nisan) i siódmy (21 Nisan) Dzień Przaśników. Są to dni z tzw. „rangą szabatu”, czyli dni opatrzone Bożym zakazem wykonywania jakiejkolwiek pracy.
Powinniśmy się jeszcze zastanowić co upamiętniały poszczególne święta.
„Tak zaś spożywać go będziecie: Biodra wasze będą przepasane, sandały na waszych nogach i laska w waszym ręku. Spożywać będziecie pośpiesznie, gdyż jest to Pascha na cześć Pana. Tej nocy przejdę przez Egipt, zabiję wszystko pierworodne w ziemi egipskiej od człowieka aż do bydła i odbędę sąd nad wszystkimi bogami Egiptu - Ja, Pan.” (2 Mjż 12,11-12).
A zatem Pascha upamiętniała „przejście Pana przez Egipt i śmierć wszystkich pierworodnych w Egipcie. Ostatnią plagę, która wreszcie zmusiła faraona do uwolnienia Izraelitów”.
Przyjrzyjmy się jeszcze precyzyjnej „instrukcji.”:
„Pan powiedział do Mojżesza i Aarona w ziemi egipskiej: „Miesiąc ten będzie dla was początkiem miesięcy, będzie pierwszym miesiącem roku! Powiedzcie całemu zgromadzeniu Izraela tak: Dziesiątego dnia tego miesiąca niech się każdy postara o baranka dla rodziny, o baranka dla domu. Jeśliby zaś rodzina była za mała do spożycia baranka, to niech się postara o niego razem ze swym sąsiadem, który mieszka najbliżej jego domu, aby była odpowiednia liczba osób. Liczyć je zaś będziecie dla spożycia baranka według tego, co każdy może spożyć. Baranek będzie bez skazy, samiec, jednoroczny; wziąć możecie jagnię albo koźlę. Będziecie go strzec aż do czternastego dnia tego miesiąca, a wtedy zabije go całe zgromadzenie Izraela o zmierzchu. I wezmą krew baranka, i pokropią nią odrzwia i progi domu, w którym będą go spożywać. I tej samej nocy spożyją mięso pieczone w ogniu, spożyją je z chlebem niekwaszonym i gorzkimi ziołami. Nie będziecie spożywać z niego nic surowego ani ugotowanego w wodzie, lecz upieczone na ogniu, z głową, nogami i wnętrznościami. Nie może nic pozostać z niego na dzień następny. Cokolwiek zostanie z niego na następny dzień, w ogniu spalicie.” (2Mjż 12,1-10).
Widzimy zatem, że baranek miał być zabity o zmierzchu 14 Nisan i jeszcze tej samej nocy spożyty. Przypomnieć należy, że jest to początek dnia, który zaczynał się o zmierzchu, a więc wieczór pomiędzy 13 a 14 Nisan. (por. 3 Mjż 23,5; 4 Mjż 9,3.5.11; Joz 5,10; 2Krn 30,15; 35,1; Ezdr 6,19; Ez 45,21).
Szczególne wyjaśnienie znajdujemy jeszcze w innym wersecie:
„Czternastego dnia miesiąca pierwszego od wieczora winniście spożywać chleb niekwaszony aż do wieczora dwudziestego pierwszego dnia tego miesiąca.” (2 Mjż 12,18).
Bez trudu zauważamy w tym miejscu, że cały, niejako „cykl świąteczny” trwał 8 dni. Od zachodu 14 (od wieczora z 13/14) Nisan do końca 21 Nisan jest osiem dni.
Co z kolei upamiętniało Święto Przaśników?
„Przez siedem dni będziecie jeść chleb niekwaszony, a już pierwszego dnia usuniecie z waszych domów wszelki kwas. Kto by zaś jadł w ciągu owych siedmiu dni potrawy kwaszone, zostanie wyłączony ze społeczności izraelskiej. Pierwszego dnia - podobnie zresztą jak i siódmego - zbierzecie się na świętym zgromadzeniu. Powstrzymacie się w te dni od wszelkiej pracy. Tylko to, co konieczne do jedzenia, będziecie mogli sobie przygotować. Będziecie też obchodzić święto Przaśników, bo właśnie tego dnia wyprowadziłem was gromadnie z Egiptu. Niech ten dzień uroczyście obchodzą wszystkie pokolenia. Postanówcie to sobie na zawsze. Pierwszego miesiąca, od wieczora dnia czternastego aż do wieczora dnia dwudziestego pierwszego, wolno wam będzie jeść tylko chleb niekwaszony.” (2 Mjż 12,15-18).
Zwróćmy uwagę na powyższy fragment Słowa Bożego. Pierwszego dnia należy usunąć wszelki kwas z domów. Z kolei Pierwszy Dzień Święta Przaśników ma rangę Szabatu, jest „zawołaniem Świętym” – z zakazem wykonywania wszelkiej pracy. Zatem kiedy należało usunąć wszelki kwas z domów – właśnie 14 Nisan. Tym samym dzień 14 Nisan, między spożyciem Paschy a Pierwszym Dniem Przaśników był dniem Przygotowania właśnie do Święta Przaśników.
W Biblii czytamy, że:
„I jeszcze w nocy kazał faraon wezwać Mojżesza i Aarona, i powiedział: „Wstańcie, wyruszajcie z pośrodka mojego ludu, tak wy, jak Izraelici! Idźcie i oddajcie cześć Panu według waszego pragnienia.”. (2 Mjż 12,31).
Wiemy więc, że faraon jeszcze w nocy „kazał wezwać” Mojżesza i Aarona. Ale czy przyszli oni jeszcze w nocy do faraona?
„Weźcie gałązkę hizopu i zanurzcie ją we krwi, która jest w naczyniu, i krwią z naczynia skropcie próg i oba odrzwia. Aż do rana nie powinien nikt z was wychodzić przed drzwi swego domu.” (2 Mjż 12,22).
Biblia Poznańska dokładniej przedstawia ten zakaz: „Aż do rana nikomu nie wolno wychodzić za drzwi swego domu!”.
Wszystko wskazuje zatem, że Mojżesz, niewątpliwie bardziej posłuszny Bogu, niż faraonowi, dopiero rano mógł z Aaronem udać się do faraona. I usłyszeć zgodę na wyjście Izraela z Egiptu: „Gotujcie się! Wyjdźcie spośród mego ludu wy i [wszyscy] synowie Izraela! Idźcie i służcie Jahwe, jak tego chcieliście.” (2 Mjż 12,31). Jak łatwo zauważyć, tu również Biblia Poznańska wskazuje właściwe zrozumienie, używając słów „Gotujecie się”, a więc „Przygotujcie się”. Tym samym zrozumiałe staje się, że dzień po owej nocy Paschalnej, dzień 14 Nisan, był dniem Przygotowania do Wyjścia z Egiptu w dniu 15 Nisan.
Należy pamiętać, że z Egiptu wyszło „około sześciuset tysięcy mężów pieszych, prócz dzieci.” (2 Mjż 12,37) – a więc wszystkich Izraelitów wraz z dziećmi, starcami i kobietami mogło być około 2-3 milionów. „Także wielkie mnóstwo cudzoziemców wyruszyło z nimi, nadto owce i woły i olbrzymi dobytek” (2 Mjż 12,38).
Nietrudno się domyśleć, że wyjście takiej liczby Izraelitów, oraz „wielkiego mnóstwa” cudzoziemców wraz z całymi dobytkami i trzodami było niesamowitym przedsięwzięciem logistycznym, wymagającym przygotowania, a więc i czasu. Pamiętajmy jeszcze, o nakazie pożyczenia przez każdego Izraelity i Izraelitki czegoś złotego lub srebrnego od Egipcjan („Złupienie Egiptu” – 2 Mjż 12,36). To wszystko wymagało czasu. To przygotowanie odbyło się właśnie 14 Nisan.
I wreszcie w nocy (nie rano, wbrew utartemu mniemaniu) Izraelici opuścili Egipt. Była to właśnie noc rozpoczynająca Dzień 15 Nisan.
„I oto tego samego dnia, po upływie czterystu trzydziestu lat, wyszły wszystkie zastępy Pana z ziemi egipskiej. Tej nocy czuwał Pan nad wyjściem synów Izraela z ziemi egipskiej. Dlatego noc ta winna być czuwaniem na cześć Pana dla wszystkich Izraelitów po wszystkie pokolenia.” (2 Mjż 12,41-42).
Nie można mieć zatem żadnych wątpliwości, że Pan Jezus umarł w dniu 14 Nisan, po spożyciu nakazanej Prawem Bożym Paschy. Umarł i został złożony do grobu w dniu 14 Nisan, który był Dniem Przygotowania do „Wielkiego Święta” – „Wielkiego Szabatu” (Gdyż Szabat to nie tylko Sobota, ale każdy Dzień Święty z rangą Szabatu – zakazem wykonywania jakiejkolwiek pracy), jakim był Pierwszy Dzień Święta Przaśników – 15 Nisan.
Na marginesie: Ta historia ukazuje nam, że część Izraelitów już wówczas przekraczała Boże Prawo, spożywając Paschę nie o zachodzie między 13 a 14 Nisan, ale następnego wieczora, między 14 a 15 Nisan. Również dzisiaj „z względów praktycznych” jest grupa Izraelitów, spożywająca Paschę w wieczór z 14 na 15 Nisan. Ale możemy być pewni, że była to (i jest) tylko część Izraelitów, i możemy być pewni, że Pan Jezus ze Swoimi uczniami spożył ją na pewno zgodnie z Prawem Bożym.
Skąd też takie niedomówienia i niedokładność? Niektórzy nie wahają się zarzucać tu „nieścisłości” Słowu Bożemu i tym samym podważać Jego wiarygodność. Ale przyczyna nie jest w Biblii, ale co najwyżej w tych, którzy ją tłumaczyli, nie posiadając właściwego zrozumienia, i stąd mimo niewątpliwie najlepszych intencji wprowadzili oni nieco zamieszania.
Ale – jak wykazaliśmy, znajomość Bożego Prawa i Bożego Słowa, pozwala nie tylko wyjaśnić pewne niedokładności ale i odnaleźć właściwe zrozumienie.
Są społeczności, które odprawiają Paschę. Należy zastanowić się, czy rzeczywiście chrześcijanie powinni obchodzić to - było nie było, żydowskie święto. My uważamy, że nie tylko nie muszą, ale wręcz nie powinni. Dlatego, że Święto to jest świętem dotyczącym wyłącznie narodu Izraelskiego, upamiętniając wydarzenia z historii tego właśnie narodu.
Ap Paweł napisał:
„Niechże was tedy nikt nie sądzi z powodu pokarmu i napoju albo z powodu święta lub nowiu księżyca bądź sabatu. Są to tylko cienie spraw przyszłych, a rzeczywistość należy do Chrystusa” (Kol 2,16.17).
Ze słów tych, jak i innych treści nauk Pawła wynika, że dla chrześcijan – „rzeczywistością” jest Jezus.
Nie pozostawia też wątpliwości sam Pan Bóg mówiąc do Mojżesza:
„Pan powiedział do Mojżesza i Aarona: „Takie będzie prawo dotyczące Paschy: Żaden cudzoziemiec nie może jej spożywać. Jednak niewolnik, nabyty za pieniądze, któregoś poddał obrzezaniu, może ją spożywać. Obcokrajowiec i najemnik nie mogą jej spożywać.” (2 Mjż 12,3-45).
Żydowska Pascha została zastąpiona przez Zbawiciela, Pamiątką Jego Śmierci, ustanowioną w Dniu Paschy.
„Wziąwszy chleb, odmówił modlitwę dziękczynną, połamał go i podał im, mówiąc: - To jest ciało moje, które za was będzie wydane. To czyńcie na moją pamiątkę.” (Łk 22,19).
Nie jest jednak ograniczona tylko do tego dnia:
„Ilekroć bowiem spożywacie ten chleb i pijecie z tego kielicha, głosicie śmierć Pana do czasu, aż On przyjdzie.” (1 Kor 11,26).
Wiemy, że członkowie pierwszego Kościoła spotykali się często, na „łamaniu chleba” (DzAp 2,42).
Należy tu również ustosunkować się do zarzutów niektórych, którzy twierdzą, że w słowach „na łamaniu chleba” chodzi o zwykły posiłek. Uważamy, że absolutnie nie, albowiem Słowo Boże zna takie wyrazy jak jeść, posilać się, czy spożywać. Natomiast „łamanie chleba” było niejako znakiem rozpoznawczym. Raz - upamiętniające właśnie „Ostatnią Wieczerzę” i wypełniając w ten sposób wspomniany wyżej nakaz Pana Jezusa; nawiązującą do dwukrotnego cudownego rozmnożenia chleba; ale także czynnością po której uczniowie w Emaus właśnie rozpoznali Jezusa: „Oni także opowiadali o tym co zaszło w drodze i jak Go poznali po łamaniu chleba.” (Łk 24,35).
Nie ma chyba również wątpliwości o czym uczniowie rozmawiali i wspominali podczas owego „łamania chleba”. I co tą czynnością zwiastowali. A słuchacze i uczestnicy Pamiątki – stawali się nie tylko słuchaczami, ale tez, niejako współuczestnikami tamtych wydarzeń „Ostatniej Wieczerzy”.
Oczywiście – nie wolno zapominać wydarzeń z pamiętnego Dnia 14 Nisan. Nie ma żadnych przeciwwskazań, aby w tym dniu właśnie obchodzić Pamiątkę Śmierci Pańskiej. Ale nie jest to jedyny dzień w którym można tą Pamiątkę obchodzić.
Podczas Żydowskiej Paschy wspominana jest Opowieść, tzw Hagada „O wyjściu Izraela z Egiptu”. Nasuwa się więc pytanie, czy „Opowieść o śmierci” Zbawiciela, powinna być opowiadana tylko raz w roku, czy też częściej. Pamiętajmy, że mowa tu jest o głoszeniu Ewangelii, którą musimy przecież głosić na każdym miejscu i w każdym czasie.
Niewłaściwym tez jest obchodzenie Pamiątki w dniu 15 Nisan, Gdyż Jest to Pierwszy Dzień Przaśników, a jak wykazaliśmy, Jezus umarł dzień wcześniej – 14 Nisan.
I jeszcze jedno pytanie- Czy to był piątek?
Niestety - Nie. Taka nauka została wprowadzona wyłącznie dla uzasadnienia wprowadzenia czczenia niedzieli, jako „dnia świętego”. Ale Biblia nie zna innego Dnia Świętego, Dnia Pańskiego jak Siódmy Dzień tygodnia, Szabat, ustanowiony przez Boga niezmienną i wieczną Pamiątką Stworzenia.
W niedzielę grób Pański był pusty – i to jest bezsporny fakt Biblijny. Natomiast Jezus nie Zmartwychwstał w niedzielę!
Przypomnijmy sobie znak dany Izraelitom:
„A On im odpowiedział: To plemię złe i wiarołomne żąda znaku, lecz nie będzie mu dany inny, jak tylko znak proroka Jonasza. Jak bowiem Jonasz przebywał we wnętrzu wielkiej ryby przez trzy dni i trzy noce, tak też Syn Człowieczy będzie się znajdował w łonie ziemi trzy dni i trzy noce.” (Mt 12,39-40; por Mt 16,4; Łk 11,29).
Tak więc znakiem dla Izraelitów miał być „znak Jonasza” – Jezus trzy dni i trzy noce miał przebywać w grobie. Wiele nieporozumień wprowadza tu również niewłaściwe tłumaczenie niektórych wersetów słowami „trzeciego dnia” (powinno być – „po upływie trzeciego dnia”). Potwierdza to również wiedza arcykapłanów – „A w dzień, który następuje po Przygotowaniu, zebrali się arcykapłani i faryzeusze u Piłata, i powiedzieli: - Panie, przypomnieliśmy sobie, że ten oszust jeszcze za życia powiedział: 'Po trzech dniach zmartwychwstanę”. Każ więc zabezpieczyć grób aż do trzeciego dnia...” (Mt 27,62-64).
Trzeba się zatem zastanowić – czy Izraelici otrzymali ten ZNAK?
Niewątpliwie tak. Podobnie jak otrzymali inny znak związany z Jezusem.
„Dlatego Pan sam da wam znak: Oto Panna pocznie i porodzi Syna, i nazwie Go imieniem Emmanuel.” (Iz 7,14).
Jesteśmy niezbicie przekonani, że Izraelici otrzymali zarówno jeden znak jak i drugi!
Tym samym nie jest możliwe, aby Jezus umarł w piątek i Zmartwychwstał w niedzielę? Nie ma wówczas trzech dni i trzech nocy w grobie.
Jezus został złożony do grobu przed wieczorem. A więc trzy dni i trzy noce – trzy pełne doby upływały również przed wieczorem. Zatem - aby w niedzielę rano grób mógł być pusty, Jezus musiał zmartwychwstać dnia poprzedniego wieczorem. A więc musiała to być Sobota, przed zmierzchem. Tym samym licząc trzy doby wstecz – przekonujemy się, że Jezus umarł w środę, dnia 14 Nisan, przed Wielkim Świętem, Wielkim Szabatem jakim był Pierwszy Dzień Święta Przaśników.
Może niektórych to zdziwi, ale w tym co piszemy powyżej nie ma nic odkrywczego czy nowatorskiego, nic czego inni chrześcijanie, by nie wiedzieli. Jest duża część biblijnych chrześcijan, którzy doskonale wiedzą, że była to właśnie środa.. Ale co ciekawe – wiedzą o tym i inni bibliści i teolodzy. Może niektórzy z Was zauważyli już, że nawet niektóre parafie i diecezje katolickie, odprawiają już od kilku, czy nawet kilkunastu lat, uroczystości tzw „Drogi Krzyżowej”, właśnie w środę!
Kiedy wypada co roku ten dzień, Dzień 14 Nisan – najprościej zajrzeć do Żydowskich publikacji czy portali internetowych.
KBM